رنگ ها و تاثیر آن در طراحی داخلی

رنگ ها در معماری

آنچه در ترکیب رنگ در معماری ضروری است ترکیب هماهنگ و هارمونی رنگ‌ها است.

زیرا رنگ‌ها به ندرت به تنهایی ظاهر می‌شوند بنابراین شناخت رنگ‌ها و امکان ترکیب آن‌ها به ویژه از نظر مفهوم رنگ در طراحی داخلی و همچنین کاربرد و جایگاه رنگ در معماری ضروری است.

رنگ به زمینه فضا، کیفیت تراکم شدت کمیت ترکیب و نور بستگی دارد.

رنگ شناسی در طراحی معماری بسیار اهمیت دارد و تأثیر عمیقی بر احساس انسان دارد. هدف از استفاده از رنگ ها در طراحی یک فضای معماری فقط به دکوراسیون آن بر نمی‌گردد، بلکه رنگ ها قادرند بینایی را درگیر کرده و با پردازش آن توسط مغز احساس آرامش و یا اضطراب ایجاد نمایند.

آشنایی با تئوری رنگ ها در معماری

به بیان ساده، تئوری رنگ در معماری در حقیقت درک و برداشت شما از هر رنگ است.  و تمامی احساساتی که پس از دیدن یک رنگ به شما دست میدهد.. علاوه بر این مورد، تضاد یا تناسب رنگ‌ها با یکدیگر، ایجاد ترکیبات رنگی اصولی، هارمونی رنگ و حفظ تناسب میان رنگ محیط و اشیای موجود در آن، همگی از زیرشاخه‌های این تئوری هستند.

دلیل اهمیت تئوری رنگ در معماری، به ایجاد ارتباط میان سه رکن اساسی در طراحی داخلی باز می‌گردد. این ارکان سه گانه (طراحی، احساسات و برند سازی) به واسطۀ این اصل در فضای مدنظر اجرا می‌شوند و بدین ترتیب احساسات حاکم بر جو داخلی خانه یا یک دفتر کار را برای بیننده بیان می‌کنند.

• طراحی

طراحی داخلی به نوعی زبان گویای محیط است و در نگاه اول و در کم‌ترین زمان ممکن، یک معرفی کامل از محیط را در اختیار مراجعه کننده قرار می‌دهد.

• احساسات

یک طراح داخلی با آگاهی از اصول روانشناسی رنگ در معماری، به راحتی میتواند فضایی منطبق بر خلق و خوی افراد طراحی کند تا  احساس آرامش و راحتی را در محیط‌های پرمشغله‌ای مثل محیط کار ایجاد کند.

• برندسازی

استفاده از روانشناسی رنگ در معماری، یکی از قوی‌ترین راه‌های برندسازی می‌باشد. چون قدرتی که رنگ‌ها در ارتباط برقرار کردن و جذب افراد دارند، گاهی اوقات از جدیدترین شیوه‌های برندسازی بیشتر است.

همانطور که قبل تر اشاره کردیم، رنگ‌ها احساسات افراد را درگیر می‌کنند و روی انتخاب‌هایشان اثر می‌گذارند و فرآیند برندسازی به بهترین شکل ممکن انجام میشود.

برای مثال یک کلینیک دندانپزشکی که با رنگ‌های شاد و جذاب طراحی شده است، نا خودآگاه برای کودکان جذاب است  و احتمال مراجعه کودکان را افزایش خواهد داد.

اگر رنگ‌ها را به چهار دسته کلی رنگ‌های تیره، روشن،گرم،سرد و خنثی تقسیم کنیم هر کدام از این دسته بندی‌ها اثرات روانی و فیزیولوژیکی متفاوتی دارند به عنوان مثال:

رنگ‌های تیره:

استفاده از رنگ‌های تیره باعث می‌شود محیط داخلی تیره‌تر به نظر برسد. این رنگ‌ها معمولاً در فضاهای بزرگ و با ارتفاع بالا استفاده می‌شوند تا احساس گرما و صمیمیت را ایجاد کنند.

رنگ‌های روشن:

به کار گیری از رنگ‌های روشن باعث افزایش روشنایی محیط می‌شود و نور را انعکاس می‌دهند. این رنگ‌ها معمولاً در فضاهای کوچک و با ارتفاع کم استفاده می‌شوند تا احساس فضای بزرگتری را القا کنند.

رنگ‌های گرم:

قرمز، نارنجی و زرد احساس گرما و انرژی را القا می‌کنند و برای فضاهایی که به انرژی و فعالیت نیاز دارند، مناسب هستند.

رنگ‌های سرد:

آبی، سبز و بنفش احساس آرامش و خنکی را القا می‌کنند و برای فضاهایی که به آرامش و استراحت نیاز دارند، مناسب هستند.

رنگ‌های خنثی:

رنگ‌ها ی خنثی مانند سفید، خاکستری و قهوه‌ای احساس آرامش و تعادل را القا می‌کنند و برای فضاهایی که به تمرکز و تمرین نیاز دارند، مناسب هستند.

انواع رنگ ها در مواد و نور

سه رنگ اصلی مواد رنگی: آبی، قرمز و زرد

سه رنگ اصلی نور: آبی، قرمز و سبز

همه ی رنگهای سرد و گرم، از ترکیب انواع این سه رنگ، بدست می آیند.

سه رنگ اصلی یا درجه اول :قرمز – زرد – آبی

که به رنگ های درجه دوم هم معروف اند :

زرد + قرمز = نارنجی

زرد + آبی = سبز

آبی + قرمز = بنفش

بقیه رنگ های درون دایره، به رنگ های درجه سوم معروف اند.

رنگ ها مکمل چیست؟

رنگ های مکمل در واقع نوعی تضاد هستند که به هنگام مشاهده، یکدیگر رو طلب میکنند و وقتی کنار هم قرار می گیرند، تحرک ایجاد نموده و یکدیگر را کامل می نمایند.

هر وقت دو رنگ مکمل، باهم ترکیب شوند، نتیجه “خاکستری” است. تحرک از بین رفته و رنگ خنثی بدست خواهد آمد. دو رنگ مکمل در کنار هم، موجب درخشانی و جلوه ی بیشتر هم هستند. در طبیعت نیز، رنگ های مکمل به وفور در کنار هم دیده می شوند.

انواع رنگ ها چیست؟

رنگهای کروماتیک:

بین رنگهای قرمز ، زرد ، آبی ، سبز و … از یک سو و رنگهای سفید ، سیاه و خاکستری از سوی دیگرتفاوت وجود دارد. به رنگهایی که در طیف رنگی می باشند ، کروماتیک می گویند. رنگهای کروماتیک بسیار زیاد هستند که مهمترین آن ها، رنگهای اصلی ( زرد ، قرمز و آبی ) می باشند.

رنگهای اکروماتیک:

کیفیتی که در اغلب رنگها وجود دارد، در رنگ های سفید، سیاه و خاکستری وجود ندارد. به این سه رنگ که فاقد رنگ هستند ، رنگ اکروماتیک میگویند. رنگ سفید در واقع رنگ نیست ، بلکه عدم وجود رنگ است.

قرمز

قرمز بسته به شدت آن میتواند شور ، هیجان یا گرما را نمایش دهد.

اما میتواند با ترس یا خطر هم همراه باشد. نحوه استفاده از رنگ و چگونگی چیدمان فضا میتواند عامل موثری در درک آن باشد.

رنگ های تیره ممکن است شرجی و جذاب باشد در حالی که قرمز های نئون روشن دوستانه و چشم نواز هستند.

در صورتیکه طراحی ضعیف انجام شود ، ممکن است تحمل آن را سخت شود ، اما اگر به طور موثری انجام شود میتواند یک تجربه منحصر به فرد در محیط ایجاد کند.

لمس رنگ قرمز در غیر این صورت با رنگهای خنثی تر نیز میتواند روشی بسیار مؤثر برای جلب توجه افراد به اشیا یا عناصر خاص باشد. بسته به رنگ دقیقش می‌تواند به اشتیاق هیجان یا گرما دلالت کند.

اما همزمان می‌تواند، با ترس یا خطر نیز همراه باشد. رنگ‌های تیره‌تر و مایل به قهوه‌ای ممکن است تند و فریبنده باشند، در حالی که رنگ‌های قرمز روشن و دوستانه و چشم نواز هستند.

بنابراین، در فضاهای تجاری، مانند فروشگاه‌ها یا فست فودها مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که میل و اشتیاق مصرف‌کننده را زیاد می‌کند. رنگ قرمز به صورت یکرنگ باعث ایجاد حس اضطراب و خشونت است. قرمز طولانی‌ترین طول موج را دارد و به همین دلیل است که توجه افراد را جلب می‌کند. دلیلی که از این رنگ در چراغ‌های راهنمایی در سراسر جهان استفاده می‌شود نیز همین خاصیت جلب توجه آن است.

زرد:

این رنگ، در ترکیب رنگ در معماری، نماد درخشندگی و شادابی است و می‌تواند، به گونه‌ای در تمام فضا برای برجسته کردن عناصر خاص، استفاده شود، که به اندازه رنگ قرمز تحت تاثیر قرار نگیرد.

رنگ زرد، به دلیل ارتباطات دوستانه و عجیبی که دارد، معمولاً در فضاهای کودکانه، مانند مهدکودک‌ها استفاده می‌شود و به دلیل درخشندگی آن، هر فضای خاکستری یا تاریک، سرزنده به نظر میرسد. همچنان، رنگ‌های کم رنگ‌تر یا نارنجی‌تر زرد، ممکن است، آرام‌تر به نظر برسند.

رنگ خوش بینی، کنجکاوی، خوشرویی و باعث ایجاد فضای روشن‌ می‌شود. در فضاهای تجاری یا رستوران‌ها برای جلب توجه عابرین پیاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ اعتماد به نفس را بالا می‌برد.

ویژگی‌های مثبت رنگ زرد تنها در صورتی نمود پیدا می‌کند که این رنگ در ترکیب با دیگر رنگ‌ها باشد.

نارنجی خلاقیت، سرخوشی و اشتیاق را ایجاد می‌کند. این رنگ اغلب در محیط‌های مانند ادارات، استودیوها و مدارس استفاده می‌شود. ترکیب نارنجی همراه با رنگ آبی، اعتماد و تعادل رنگی را منتقل می‌کند.

نارنجی:

از ترکیب رنگ زرد و قرمز به دست می‌آید. استفاده‌های معماری از رنگ نارنجی می‌تواند فضاهای آرامش‌بخش، درخشان و دوستانه ایجاد کند. فضاهای نارنجی که نسبت به قرمز کمتر خودنمایی می‌کنند، آرام‌تر هستند، اما همچنان روشن و شاداب هستند. بنابراین،  با کاربرد رنگ شناسی در معماری، علاوه بر خلق جلوه های بصری، می‌توان از آن، در برانگیختن احساسات با مفهوم خاص،استفاده کرد.

سبز:

سبز باعث ایجاد حس آرامش و رفاه می‌شود. این رنگ بیشتر در فضاهای مرتبط با سلامتی و رفاه، مانند بیمارستان‌ها و مراکز استراحت استفاده می‌شود. سبز رنگ تعادل و نظم است و به وفور در طبیعت دیده می‌شود. این رنگ به عنوان رنگ طبیعت و تجدید نظر شناخته می شود. در طراحی داخلی، استفاده از رنگ سبز می تواند احساس طبیعت و آرامش را ایجاد کند و فضا را باز و خنک کند.

آبی:

رنگ آبی خنک، آرامش بخش، باوقار و ایمن است. در سقف ها، به آسمان اشاره می‌کند، در حالی که عناصر آبی منفرد، مانند ستون‌ها یا مبلمان، از رایج‌ترین موارد استفاده از یک رنگ اصلی، در معماری هستند.

احساس مثبت بودن، اعتماد به نفس و امنیت را منتقل می‌کند. اغلب در فضاهای تجاری مانند آژانس‌های هواپیمایی، بانک‌ها، دفاتر و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. آبی پُر رنگ تفکر را تحریک می‌کند و آبی کم رنگ، ذهن را تمرکز و آرام می‌کند. در کل می‌توان گفت که رنگ آبی، رنگی سرد و بی‌ثبات است.

استفاده یک دست از رنگ آبی در دکوراسیون داخلی، بیش از حد فضا را سرد و یخ‌زده نشان می‌دهد بنابراین برای جلوگیری از این حالت پیشنهاد می‌شود تا رنگ آبی را در ترکیب با رنگ‌های خنثی یا گرم (مثل کرم) بکار ببرید.

بنفش:

باعث انتقال رفاه و لطافت می‌شود و بیشتر در هتل‌ها استفاده می‌شود. رنگی درون‌گرا است و باعث تشویق به تفکری عمیق می‌شود.

رنگ بنفش در دکوراسیون داخلی به دلیل ظاهر لوکسی که دارد به عنوان یک رنگ سلطنتی شناخته می‌شود.

استفاده از رنگ بنفش باعث افزایش خلاقیت و ایجاد جذابیت و شیکی در فضای داخلی می‌شود.

سفید:

دیوارهای سفید، به دلیل اینکه دلالت بر خلوص و تمیزی دارند، یکی از رایج‌ترین ویژگی‌های رنگ در معماری مدرن است. استفاده از آنها در نمای بیرونی، برای سایه‌های چشمگیر و نماهای صاف و بکر، مناسب است. در حالی که دیوارهای سفید داخلی می‌توانند، احساس آرامش، اما هوشیاری را در کاربر ایجاد کنند. سقف‌ها و دیوارهای سفید نیز به انتشار نور کمک می‌کنند و باعث می‌شوند فضاهای داخلی روشن‌تر به نظر برسند.

رنگ سفید به عنوان رنگ پاکی و صفا شناخته می‌شود. در طراحی داخلی، استفاده از رنگ سفید می تواند فضا را بزرگتر و پرده ای از آرامش ایجاد کند.

بر این اساس رنگ سفید همانطور که باعث ایجاد احساس آرامش می‌شود، در دراز مدت منجر به ایجاد احساساتی نظیر خلأ، پوچی و بی حوصلگی نیز خواهد شد. بنابراین در انتخاب این رنگ باید محتاطانه عمل کرد و ترجیحاً از رنگ‌های دیگری به منظور خنثی کردن اثر منفی رنگ سفید در طراحی داخلی استفاده کرد.

سیاه:

با الهام از کاربرد و جایگاه رنگ در معماری، ساختمان‌های سیاه معمولاً سرد و متفکرانه به نظر می‌رسند، اگرچه ممکن است، در موقعیت‌های خاص، شوم تلقی شوند.

نورپردازی متفکرانه در فضای مشکی داخلی و بیرونی باعث می‌شود در اتاق‌ها و نماها کمتر، احساس تاریکی و ظلمت شود.

در حالی که معماری چوبی سیاه، ممکن است روستایی و درونگرا به نظر برسد، جزئیات فلزی سیاه، اغلب براق و مدرن به نظر می‌رسند.

مشکی نشان دهنده سلطه و قدرت است. رنگ سیاه کاملا جذب کننده است. از دیدگاه روانشناسی رنگ ها، مشکی موانع محافظتی ایجاد می‌کند، زیرا تمام انرژی‌هایی را که به سوی شما می‌آید جذب می‌کند و شخصیت شما را پنهان می‌کند. سیاه در اصل عدم وجود نور است، چرا که هیچ طول موجی را منعکس نمی‌کند.

به طور کلی قدرت، جسارت و ابهت سه مفهوم روانشناختی مطرحیست که از رنگ سیاه برداشت می‌شود. برخلاف تصور بسیاری از افراد، رنگ سیاه نه تنها باعث دلگیر شدن فضا نمی‌شود، بلکه در صورت رعایت اصل تئوری رنگ در معماری و استفاده از رنگ‌های سازگار با آن، می‌تواند جلوۀ بی نظیری نیز خلق کند.

کاربرد رنگ در معماری داخلی

طرح رنگ، باید بر اساس مفهوم خاصی باشد و مفهوم، بستگی به ماهیت فضا دارد. بنابراین، مفاهیم برای فضای رسمی یا فضای غیررسمی تغییر می‌کند. آگاهی از کاربرد رنگ در معماری، کمک می‌کند، اثری تازه یا قدیمی خلق کنید، نظم و انضباط سازمان یافته یا هرج و مرج کنترل شده داشته باشید.

برای طراحی یک طرح رنگی، باید سه جزء اصلی پوسته را با استفاده از قوانین رنگ در معماری، در نظر بگیریم، که شامل موارد زیر می‌باشند.

• دیوارها، کف، سقف

مردم در اتاق هایی با سقف روشن، دیوارهای متوسط ​​و کف تیره احساس راحتی بیشتری می‌کنند و به ترتیب با رنگ آسمان، شاخ و برگ و زمین مطابقت دارد.

• نسبت‌های اتاق

اگر یک اتاق خیلی بزرگ باشد، می توان با استفاده از رنگ های تیره و طرح های رنگی مکمل، با استناد به قوانین ترکیب رنگ در معماری، جلوه را کاهش داد. اگر اتاق خیلی کوچک است، می توان با استفاده از رنگ‌های روشن و یا طرح های تک رنگی و مشابه، آن را بزرگتر نشان داد.

• تعادل جامدات و فضاهای خالی

ایجاد تعادل جامدات و فضاهای خالی، در مبحث کاربرد رنگ در معماری، میزان نور ورودی به اتاق را تعیین می‌کند. اگر نور اتاقی بیش از حد مطلوب باشد، می‌توان با استفاده از رنگ‌های تیره جلوه را کاهش داد. اگر میزان نور ورودی به اتاق کمتر از حد مورد نظر باشد، می‌توان با استفاده از رنگ‌های روشن جلوه را کاهش داد. این بستگی به وسعت پنجره‌های یک اتاق دارد.

رنگ ها می‌توانند تاثیرات به سزایی بر روحیه افراد بگذارند. رنگ‌ها عواملی هستند که بر حسی که ما در محیطی احساس می‌کنیم تأثیر می‌گذارند و به وسیله‌ای برای تأثیرگذاری بر رفتار کاربر تبدیل می‌شوند.

استفاده از رنگ های خاص می‌تواند معانی مختلفی را به ارمغان آورد، بسیار فراتر از زیبایی شناسی، زمینه‌های دیگری مانند روانشناسی را پوشش می‌دهد. بنابراین، مشخص است که یک رنگ تنها به نور و محیط بستگی ندارد، بلکه به برداشتی که از آن داریم نیز بستگی دارد.