طرح جامع

طرح جامع تهران

طرح جامع تهران اولین بار در سال ۱۳۴۹ تدوین شد. در آن زمان شهر تهران ۱۸۰ کیلومتر مربع وسعت و ۷٫۲ میلیون نفر جمعیت داشت.

با گذر زمان و گسترش سریع شهر تهران، این طرح در سال ۱۳۷۰ به نام ساماندهی جامع تهران مطرح شده و در سال ۱۳۸۱ نیز با نام طرح مجموع شهری عنوان گردید.

در انتها در سال ۱۳۸۶ با نام طرح جامع تهران توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب و به شهرداری تهران ابلاغ شد.

در این سند، چشم‌انداز، اهداف و راهبردهای توسعه شهری تهران تعیین شده است.

همچنین در خصوص جمعیت در افق طرح ۱۴۰۵ محدوده و حریم شهر، سازمان فضایی و پهنه‌بندی، ضوابط و مقررات ساخت و ساز و نحوه استفاده از اراضی مشخص شده است.

طرح جامع شهری چیست؟

طرح جامع شهری نوعی برنامه ریزی شهری است که به توسعه فیزیکی یک شهر در دراز مدت مربوط می شود و معمولا بازه زمانی حدود ۱۰ تا ۱۵ سال آینده را پوشش می دهد. قالب طرح جامع شهری می تواند متفاوت باشد، اما اساسا یک سند برنامه ریزی بلند مدت پویا است که چارچوبی برای رشد آینده فراهم می کند.

این طرح بر تعیین اهداف سطح بالا و تعیین مناطق رشد مطلوب برای یک شهر یا منطقه شهری تمرکز دارد. اهداف طرح جامع شهری ممکن است شامل تسهیل حمل و نقل در سراسر شهر، ایجاد فضاهای اجتماعی بیشتر، بهبود کیفیت زندگی شهروندان، یا تشویق مردم به بازدید یا نقل مکان باشد.

این طرح ها چه کمکی به شما می کند؟

برای مثال، اگر می‌ خواهید منطقه ‌ای در مرکز شهر را بازسازی کنید، به برنامه‌ ای نیاز دارید که ۱۰ تا ۱۵ سال آینده را در نظر بگیرد تا ثبات در رشد در طول زمان حفظ شود. این طرح ها به عنوان مثال شامل این است که چگونه می ‌خواهید جاده‌ ها را باز طراحی یا تعریض کنید تا از ساخت و ساز در مسیر جاده جدید جلوگیری ‌شود.

توسعه یک شهر باید خواسته ها و ارزش های جامعه گسترده تر را در نظر بگیرد. یک طرح جامع خوب باید ایده ‌ها را از منابع مختلفی مانند مردم، شورای شهر، سهامداران کلیدی (مانند گروه‌ های تاریخی، محیطی یا فرهنگی)، پیمانکاران خصوصی و غیره جذب کند بنابراین توسعه آینده منعکس‌ کننده بسیاری از دیدگاه ‌ها است.

مهم است که به یاد داشته باشید که طرح های جامع آرمانی هستند. آنها آنچه را که ممکن است تصور می کنند و مسیری را برای دستیابی به آن اهداف پیشنهاد می کنند. اما این بدان معنا نیست که آنها صد درصد تصویری از آینده را نشان دهند. زیرا شرایط ممکن است با گذشت زمان تغییر کند و برنامه ‌ها ممکن است نیاز به تعدیل داشته باشند.

طرح جامع در مقابل طرح استراتژیک

گاهی اوقات طرح جامع ممکن است با طرح های استراتژیک اشتباه گرفته شوند، زیرا هر دو طرح های با «تصویر بزرگ» هستند که با پیش بینی و برنامه ریزی برای رشد آینده سر و کار دارند.

اما باید توجه داشته باشید میان این دو طرح تفاوت های وجود دارد که عبارتند از:

یک طرح استراتژیک چشم‌ اندازی را ارائه می ‌دهد که نشان خواهد داد شهرداری یک شهر در سه تا پنج سال آینده کجا قرار دارد و چه اقداماتی که برای رسیدن به اهداف خود انجام خواهد داد. طرح استراتژیک اساسا طرحی از اهداف شهر، پروژه های برنامه ریزی شده برای دستیابی به آن اهداف و معیارهایی برای تعیین موفقیت است.

در حالی که طرح جامع راهنمایی برای توسعه فیزیکی آینده یک جامعه است. این طرح کمک می کند تا با استفاده و ایجاد زمین، پروژه های زیرساختی عمومی و ساختمان ها با ارزش های یک منطقه هماهنگ شود. اگرچه این دو طرح مفاهیم کاملا متفاوتی هستند، اما در کنار هم به شما کمک می کنند تا تعیین کنید چه استراتژی ها و اقداماتی را باید در بلند مدت و کوتاه مدت انجام دهید تا به اهداف آتی خود برسید.

مزایای طرح جامع

داشتن یک طرح جامع شهری مزایای بسیار زیادی را ارائه می دهد. جای تعجب نیست که داشتن طرحی برای هدایت رشد آینده شهر شما در بلند مدت، چه نتایج مطلوبی خواهد داشت. برخی از مزایای طرح جامع عبارتند از:

دیدگاه های کوتاه مدت و بلند مدت شما را شناسایی و متحد می کند

در یک طرح جامع، اهدافی را که می‌ خواهید در سه تا پنج سال آینده به آنها برسید و همچنین پروژه‌ هایی که برای دستیابی به آنها باید انجام دهید را مشخص می‌ کند. برای مثال، ساخت دو پارکینگ جدید درآمد بیشتری به همراه خواهد داشت، اما آیا با دیدگاه شهر شما برای ساخت پیاده ‌رو و محیط سبزتر مطابقت دارد؟ یک طرح جامع ثبات را تضمین کرده و تضمین می کند که فعالیت های کوتاه مدت شما باعث تداخل در اهداف بلند مدت نمی شود.

باعث جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی می شود

داشتن طرح جامع نشان دهنده برنامه ریزی هوشمندانه برای پیشرفت جامعه است. داشتن برنامه های مشخص و جهت گیری برای توسعه باعث می شود سرمایه گذاران احساس امنیت بیشتری کنند. همچنین اگر سرمایه گذاران بخش خصوصی بتوانند توسعه دراز مدت شهر را ببینند، احتمال بیشتری برای جذب سرمایه‌ خواهید داشت.

 جامعه محلی را درگیر می کند

شهروندان متعهد جوامع قوی و سالم را ایجاد می کنند. وقتی مردم نقش معناداری در بحث های پیرامون آینده جامعه خود ایفا می کنند، احتمال بیشتری دارد که از پروژه های در حال انجام حمایت کنند و از نتایج آنها راضی باشند. آنها همچنین درک عمیق تری از چالش هایی که شهر با آن مواجه است، دارند. بخشی از فرآیند تهیه طرح جامع شهری شما باید شامل ارتباط با اعضای جامعه باشد که ممکن است نیاز به خلاقیت داشته باشد.

 به اولویت بندی برنامه های کاری کمک می کند

طرح جامع باید به درک کامل جامعه به عنوان یکی از ضروری ترین حوزه ها توجه داشته باشد. این اطلاعات باید برای اولویت بندی پروژه ها استفاده شود. به عنوان مثال، رهبران جامعه ای که می خواهند از ارتباط متقابل میان محله‌ ها و چندین شیوه حمل ‌و نقل مانند پیاده ‌روی، دوچرخه‌ سواری و حمل‌ و نقل عمومی حمایت کنند، از طرح جامعه شهری استفاده می کنند. در نتیجه، یکی از پروژه‌ هایی که در فهرست اولویت ‌ها قرار خواهند داد، تبدیل مکان ‌های پارک در خیابان به مسیر دوچرخه سواری خواهد بود.

تصمیم گیری شفاف و منسجم را فعال می کند

وجود یک طرح جامع، نقطه مرجعی برای هیئت ها و کمیته های مختلف شهر در فرآیندهای تصمیم گیری  فراهم می کند. زمانی که همه بر اساس یک مجموعه «قوانین» کار می کنند، یک شهر به احتمال زیاد به شکلی قابل پیش بینی و منظم توسعه می یابد.

چگونه یک طرح جامع تهیه کنیم؟

یکی از مزایایی طرح جامع شهری این است که هیچ فرآیند رسمی برای انجام آن وجود ندارد. در عوض، هر تیمی ممکن است رویکرد خاص خود را برای انجام آن داشته باشد. شما می توانید با مراجعه به گروه مهندسین مشاور معماری و شهرسازی پردیس نصیری  طرح های جامع شهری مورد نظر خود را به راحتی تهیه نمایید.